NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ CÁC BỆNH LTQĐ TD
CÁC BỆNH LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TÌNH DỤC
Bài 10- Bệnh hột xoài
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện nay trên toàn
thế giới đã có hơn 50 triệu người mắc bệnh, chủ yếu ở vùng Viễn Đông, châu Phi
và Caribê.
Nguyên nhân và cơ chế gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn chlamydia trachomatic gây nên, có thể lây trực tiếp từ người
này sang người khác qua đường tình dục, hiếm khi lây gián tiếp qua quần áo, đồ
dùng... Khi quan hệ tình dục, vi khuẩn này sẽ xâm nhập qua da, qua niêm mạc và
các vết xây xước vào các hạch bạch huyết, gây tắc nghẽn xung quanh hạch. Các
hạch này sưng lên rồi vỡ mủ làm thành các lỗ rò. Đồng thời, vi khuẩn vào máu và
lan tỏa theo đường máu. Sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng, các lỗ rò thành sẹo làm
tắc nghẽn hệ thống bạch mạch, gây phù nề, xơ hóa và hình thành các vết loét ở da
và niêm mạc.
Những biểu hiện và biến chứng của bệnh
Sau khi quan hệ tình dục với người bị bệnh từ 3 đến 30 ngày (trung bình 7-12
ngày), một sẩn hoặc vết trợt nhỏ, mềm, không đau sẽ xuất hiện khu trú ở quy đầu
hoặc bao quy (đối với nam) và ở môi lớn, môi bé, thành âm đạo, cổ tử cung (đối
với nữ). Vết trợt này tồn tại một thời gian giắn, vài ba ngày rồi có thể tự biến
mất nên khó phát hiện ra bệnh sớm và ít người chú ý đi khám bệnh khi có dấu hiệu
này.
Cũng trong giai đoạn này, nam giới có thể có cảm giác kim châm hay đau rát nhẹ ở
đường tiểu. Sau đó, có thể bị viêm tinh hoàn hay mào tinh hoàn ở một hoặc hai
bên. Nếu vết sẩn ở vùng hậu môn - trực tràng kèm với viêm trực tràng sẽ gây sùi
và loét, lâu ngày dễ dẫn đến chít hẹp trực tràng. Còn nữ giới có thể thấy đau
khi đi tiểu và khi giao hợp, cũng có thể thấy đau vùng chậu, xuất huyết âm đạo,
huyết trắng, mệt mỏi... do có viêm ở âm đạo, cổ từ cung và vòi trứng.
Khoảng 1-2 tuần sau khi có tổn thương đầu tiên, hạch bẹn sưng, nhiều hạch liên
kết với nhau thành một mảng dài, hạch dính, đau, da phía trên hạch màu đỏ. Các
hạch mềm dần rồi vỡ ra thành nhiều lỗ rò, chảy mủ nhớt dính. Các hạch này đa số
ở một bên bẹn (2/3 các trường hợp). Ở phụ nữ, hội chứng hạch ít gặp hơn, khoảng
30% các trường hợp có sưng hạch ở hố chậu và vùng thắt lưng gây đau bụng và đau
lưng. Đối với nữ nếu hạch ở sâu trong hố chậu bị sưng, các lỗ rò có thể mở thông
vào âm đạo, trực tràng (lâu ngày làm trực tràng bị hẹp) hoặc mở ra da xung quanh
hậu môn. Nếu có quan hệ tình dục đường hậu môn có thể bị viêm xung quanh trực
tràng gây đau, mót rặn, phân có nhày lẫn máu, dễ nhầm với viêm đại-trực tràng.
Lúc này, vi khuẩn lan tỏa theo đường máu có thể gây sốt, rét run, mệt mỏi. Một
số bệnh nhân có phản ứng não-màng não, viêm gan, đau khớp, có thể có hồng ban,
mày đay. Nếu không được điều trị, một số người tự khỏi sau 8-12 tuần; những
người khác có biến chứng phù dương vật, bìu, hội chứng hậu môn-sinh dục-trực
tràng, rất khó chẩn đoán và thường đưa đến rò trực tràng-âm đạo. Có thể gặp loét
hoặc phù âm hộ. Biến chứng nặng nhất là hẹp hậu môn.
Hướng xử trí và phòng tránh bệnh
Khi có hành vi tình dục không an toàn (không sử dụng bao cao su) và có triệu
chứng nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán và
làm các xét nghiệm phát hiện bệnh. Bệnh tuy không gây chết người nhưng cần sớm
phát hiện để tránh các biến chứng nguy hiểm sau này như vô sinh, viêm đa khớp,
hẹp trực tràng, viêm niệu đạo, viêm màng não, viêm kết mạc, viêm mống mắt ...
Về điều trị, bệnh có thể chữa khỏi nhờ dùng kháng sinh. Sau khi dùng thuốc, các
biểu hiện toàn thân có thể mất đi rất nhanh nhưng bệnh phải nhiều tuần mới hết.
Vì vậy cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định dùng thuốc của bác sỹ. Nếu bệnh quá
nặng và đã để lại các biến chứng như hẹp hậu môn, rò trực tràng - âm đạo phải
khắc phục bằng phẫu thuật.
Để phòng tránh bệnh hột xoài cũng như các bệnh lây qua đường sinh dục cần quan
hệ tình dục chung thủy một bạn tình, sử dụng bao cao su và vệ sinh sạch sẽ khi
quan hệ tình dục, không tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây bệnh
Nguồn: Blog Giáo Dục Giới Tính Online
